Informacje o azbeście

Bezpieczne i zgodne z prawem unijnym oraz polskim zarządzanie odpadami azbestowymi pozostaje jednym z kluczowych wyzwań dla zdrowia publicznego i środowiska. Azbest, wciąż obecny w wielu budynkach z drugiej połowy XX wieku, wymaga starannego demontażu, szczelnego pakowania, kontrolowanego transportu i utylizacji. Polska realizuje program usuwania azbestu do 2032 roku, obejmujący miliony ton odpadów, choć tempo prac spowalniają braki finansowe, nierówności regionalne i niska świadomość właścicieli nieruchomości. Unijne dyrektywy wymuszają coraz rygorystyczniejsze standardy bezpieczeństwa, a ich wdrażanie splata się z krajowymi regulacjami. Szczególnie na terenach wiejskich, gdzie stężenie materiałów azbestowych jest wyższe, niewłaściwy demontaż może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i długoterminowego skażenia środowiska. Opracowania kontrolne, w tym raporty NIK, wskazują, że obecne tempo usuwania azbestu grozi wydłużeniem programu o kolejne dekady. Jednocześnie rozwijają się nowe technologie i rozwiązania, takie jak mobilne jednostki przetwarzania czy innowacyjne metody recyklingu. Współczesne analizy podkreślają też znaczenie edukacji społecznej, skutecznego monitoringu zdrowotnego oraz stabilnego systemu finansowania, aby sprostać rosnącym wymaganiom prawnym i realnym zagrożeniom dla zdrowia i środowiska.

Usuwanie azbestu w województwie mazowieckim - Województwo mazowieckie systematycznie realizuje program usuwania azbestu, choć tempo prac pozostaje niewystarczające wobec skali problemu. Z zinwentaryzowanych ok. 1,67 mln ton wyrobów azbestowych do 2022 r. unieszkodliwiono kilkaset tysięcy ton, co stanowi ok. 17% ogólnopolskiego postępu. Najwięcej azbestu zinwentaryzowano i usunięto w powiatach ostrołęckim (ponad 60 tys. ton), radomskim (ponad 56 tys. ton) i mińskim (ponad 44 tys. ton). W mniejszych gminach, jak okolice Grodziska, likwidowane są partie rzędu kilkudziesięciu ton, jednak skala działań rośnie – w niektórych gminach w 2023 r. usunięto nawet 173 tony. W 2025 r. program „Azbest 2025” wsparł 63 gminy kwotą 1,029 mln zł, finansując usunięcie kolejnych partii materiałów w ramach 171 projektów. Przykładem są Mława, gdzie 30 września 2025 r. zakończono 17. etap prac, oraz Gąbin, który 28 sierpnia 2025 r. podpisał nowe umowy dotacyjne. Mazowsze pozostaje liderem w inwentaryzacji azbestu w kraju, lecz dla pełnej realizacji programu potrzebne jest znaczące przyspieszenie – obecne tempo wskazuje, że proces może potrwać nawet do 35 lat.

Eternit – od powszechnego pokrycia dachowego do problemu ekologicznego. Przez wiele dziesięcioleci eternit kształtował krajobraz polskich wsi i miast. Ten azbestowo-cementowy materiał był ceniony za niską cenę, trwałość i łatwość montażu. Najczęściej stosowano go w formie płyt falistych, które pokrywały dachy budynków gospodarczych – stodół, obór czy magazynów – oraz w postaci kwadratowych dachówek układanych w rąb, popularnych w budownictwie mieszkalnym. Spotkać go można było także w płytach płaskich, rurach czy okładzinach elewacyjnych. Eternit zawierał 10–13% azbestu – minerału włóknistego odpornego na ogień, mróz, wilgoć i chemikalia. Dzięki tym właściwościom zyskał miano materiału niemal niezniszczalnego i przez dekady stanowił podstawowy wybór w czasach niedoboru surowców budowlanych. Dziś wiemy jednak, że azbest jest niebezpieczny dla zdrowia. Jego mikroskopijne włókna, uwalniające się podczas uszkodzenia czy zużywania płyt, mogą prowadzić do poważnych chorób układu oddechowego i nowotworów. Z tego powodu demontaż i utylizacja eternitu to nie tylko techniczne wyzwanie, lecz także obowiązek prawny i społeczny. W Polsce wciąż istnieją miliony metrów kwadratowych dachów pokrytych azbestem, dlatego temat ten pozostaje aktualny i wymaga szczególnej uwagi.

Azbest przez wiele dekad uznawany był za jeden z najważniejszych materiałów stosowanych w budownictwie, szczególnie w obiektach przemysłowych. Jego wyjątkowa trwałość, odporność na ogień i niskie koszty sprawiły, że był powszechnie wykorzystywany do wznoszenia hal, magazynów, dachów czy izolacji. Dopiero z biegiem czasu, wraz z rozwojem badań medycznych i środowiskowych, zaczęto dostrzegać jego negatywny wpływ na zdrowie ludzi oraz na otoczenie.

W latach 60. XX wieku azbest, głównie w postaci eternitu, stał się popularnym materiałem na wsi ze względu na niską cenę i dostępność. Pokrywano nim dachy budynków gospodarczych – stodół, obór, chlewni i garaży. Dziś wiele z tych konstrukcji wciąż istnieje, szczególnie na Mazowszu i w innych regionach Polski. Z czasem ulegają one degradacji, uwalniając niebezpieczne włókna azbestowe. Według szacunków w Polsce pozostaje ok. 7 mln ton azbestu z 8,6 mln zarejestrowanych. Przy obecnym tempie usuwania proces ten może potrwać nawet 50 lat.

Usuwanie Azbestu Warszawa od lat specjalizuje się w rozbiórkach budynków zawierających materiały azbestowe. Przykładem takich realizacji są obiekty typu LIPSK – powojenne konstrukcje biurowe, często spotykane w Warszawie, w których azbest wykorzystywano m.in. w elewacjach, ścianach działowych i instalacjach. Jednym z bardziej wymagających zleceń była rozbiórka biurowca LIPSK w Warszawie, przygotowywanego do modernizacji. Prace obejmowały bezpieczny demontaż elementów azbestowych, ich zabezpieczenie i utylizację. Kluczowe było przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji, opracowanie planu działań i ścisłe przestrzeganie procedur zgodnych z przepisami oraz wytycznymi GIS.